Fytotherapie

Plantgeneeskunde

 

Ieder deel van een geneeskrachtige plant heeft een unieke werking.

Heb je last van een opgezette buik, maagzuur, te zware menstruatie, gespannenheid, koude handen, eczeem, migraine of ontstekingen...er is altijd een kruidje dat jou kan helpen.

 

 

In het kort

Fytotherapie maakt gebruik van geneeskrachtige kruiden en planten die geëxtraheerd zijn in alcohol of water en als druppels worden ingezet bij klachten of als constitutionele ondersteuning. 

 

De heilzame werking is te danken aan de inhoudsstoffen van de kruiden, die het lichaam ondersteunen bij genezing, het uitscheiden van afvalstoffen en het aanvullen van tekorten. Elk kruid richt zich op een specifiek gebied, zoals een orgaan, weefsel, bloed, lymfe of hormonen. De inhoudsstoffen bepalen hóe deze werking wordt uitgevoerd. De combinatie én keuze van verschillende kruiden, zorgen ervoor dat een recept een unieke geneeskrachtige werking krijgt waarbij ongewenste bijwerkingen kunnen worden voorkomen. 

 

Tijdens een anamnese wordt bepaald welke organen sterk genoeg zijn en welke een mildere behandeling vereisen. 

Het samenstellen van een effectief recept kan complex zijn. Soms kies ik éérst voor opbouwende kruiden en later voor kruiden die helpen méér afvalstoffen uit te scheiden. Een persoonlijk afgestemd recept wordt ook wel een constitutioneel recept genoemd, waarbij ik de vier natuurkwaliteiten betrek om het zelfherstellend vermogen te activeren.

 

Lees hieronder verder over:

  • De achtergrond en herkomst van geneeskrachtige planten, het begin van fytotherapie
  • Werking van kruidengeneeskunde, mét een voorbeeld over lavendel
  • Hoe de keuze wordt gemaakt van kruiden in een recept, mét een voorbeeld over mariadistel en spijsverteringsklachten
  • Hoe lang gebruik je fytotherapie?
  • Geneeskracht in een flesje, wie stelt het samen en hoe krijg je het thuis, wat staat er op het etiket, inname

 

 

Fytotherapie voed je organen op micro niveau

 

Achtergrond

Planten zijn door de eeuwen heen onze voeding geweest. De kennis over geneeskrachtige planten is van oudsher doorgegeven, opgeschreven en wetenschappelijk onderzocht. Hieruit zijn de huidige remedies en supplementen voort gekomen.

Vanuit de historie is gebleken dat het belangrijk is wélk deel van het kruid gekozen wordt: wortel, blad, bloemtoppen of volledig kruid. De oogst per seizoen en regio verschillen hoeveel werkende inhoudsstoffen er in dat éne kruid zit. Mijn voorkeur is om zoveel mogelijk met biologische producten te werken. 

 

De Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie maakt zich als wetenschappelijke vereniging sterk voor kwaliteit en betrouwbaarheid van plantaardige geneesmiddelen. Daarnaast wordt er rekening gehouden met restricties opgelegd door de overheid op levensmiddelen in de Wet Warengesluit. Zo bepaalden zij enige tijd geleden dat smeerwortel (Symphytum officinale) wél weer inwendig toegepast mocht worden, omdat de vermeende toxische werking niet terecht was. 

 

Wil je meer wilt weten wat het verschil is tussen kruidengeneeskunde en reguliere geneeskunde voor supplementen en medicijnen, lees dan meer op de pagina over natuur & geneeskunde.

     

    Werking

    De inhoudsstoffen in de kruiden zijn specifieke voedingsstoffen voor de organen. Naarmate de organen sterker worden, zal het lichaam automatisch kiezen om afvalstoffen te gaan uitscheiden en andere kleine klachten worden minder. Als je aangesterkt bent, heb je geen tinctuur meer nodig... je kunt het zelf. Dit is het doel van natuurgeneeskunde: iemand helpen hun autonomie weer terug te krijgen. 

     

    Door planten met bepaalde werking bijelkaar te kiezen krijg je een complex. Een enkel kruid heet een simplex. Maar ook binnen één kruid zijn er verschillende werkingsmechanisme door stoffen die elkaar helpen die geneeskracht mogelijk te maken.

    Zo kan het éne stofjes helpen de andere op de juiste plek te brengen, waar het vervolgens haar werk kan doen. Het deel van het geneeskrachtige kruid werkt heel vaak verschillend. Een reëel voorbeeld is de werking van de mariadistel. De zaadjes werken als leverregenerans (aangroeien van levercellen), terwijl de bladeren van de plant meer de werking hebben op de vrouwelijke geslachtsorganen. Je moet dus goed opletten wélk gebruikte deel van de plant in een supplement! 

     

    In een wetenschappelijk onderzoek wordt in een laboratoria meestal één stofje gescheiden van de complexe werking van het hele kruid. In mariadistel (Silybum marianum) zit silymarine, wat wordt gezien als hét werkzame stofje. Fytotherapeutisch wordt het héle zaad gebruikt, omdat men over de eeuwen heen ervaren heeft dat álle inhoudsstoffen in het zaad bijdragen aan de geneeskrachtige werking van silymarine op de lever én op de poortader (De poortader is de hoofdader die vanuit de darmen alle voeding opneemt en naar de lever brengt. Een essentieel onderdeel in het opnemen van je voedingsstoffen en het voeden van de lever).

     

    Naast het kiezen van een geschikt kruid, hebben kruiden ook een unieke rol in de natuur. Lavendel kan bijvoorbeeld kalmerend werken, maar in hoge doses juist stimulerend zijn en zelfs hoofdpijn en duizeligheid veroorzaken.

     

    Toen ik kind was, reisden we vaak voor de zomervakantie met de auto naar Zuid-Frankrijk. Op de terugweg namen we altijd verse lavendel mee en hing er een zakje of bosje voor in de auto te bungelen. Ik werd altijd misselijk en kreeg dan dropjes met zoethout en gember, wat mijn broers erg oneerlijk vonden. Nu begrijp ik dat die dropjes hielpen mijn spijsvertering te verbeteren, waardoor ik minder misselijk werd. Doordat mijn spijsvertering actief was, ging er meer bloed en aandacht naar mijn buik dan naar mijn hoofd. Dit hielp mij rustig in mijzelf te blijven en had de reizigersziekte (de dissociatie tussen mijzelf en de buitenwereld) minder vat op mij. Het verwijderen van het zakje lavendel zou effectiever zijn geweest, maar dat wisten wij toen niet en kwamen wij later pas achter.

     

    Deze natuurlijke eigenschappen van geneeskrachtige planten worden weerspiegeld in de vier natuurkwaliteiten. De oorsprong van het zien van de natuurkwaliteiten ligt eeuwen terug in het oude Europa. De vier natuurkwaliteiten biedt als wijsbegeerte een extra dimensie aan de hedendaagse kruidengeneeskunde en sluit goed aan bij mijn achtergrond in de antroposofie. Door veel kruiden in mijn moestuin te kweken, kan ik hun 'gedrag' in de natuur observeren en begrijpen hoe ze leven en functioneren. Interessant? Lees dan verder op de pagina over natuurkwaliteiten.

     

    Keuze van de kruiden

    Veel kruiden hebben meerdere werkingsgebieden, bijvoorbeeld op de nieren én de darmen. In een complex kan ik ook verschillende soorten darm-kruiden bij elkaar kiezen, die samen aan het ziektebeeld of de klacht werken. Sommige kruiden versterken de menstruatie, wat óók een uitscheidingsmechanisme is. Wil de patiënt dit niet, dan moet ik andere kruiden kiezen die wél passend zijn. 

     

    Een andere contra-indicatie of cave (gevaar) is de combinatie van kruiden en medicatie. Dit zoek ik voor je uit, zover als mijn kennis strekt, door het raadplegen van het farmacotherapeutischkompas. 

    De werking van de kruiden kan ik voor je opschrijven, zodat je deze kunt voorleggen aan je reguliere specialist.

     

     

    Voorbeeld van kruiden bij verteringsproblemen:

    In het recept kom een kruid dat de spijsverteringssappen helpt aan te maken, de maagwand beschermd én de kleine bloedvaatjes naar het spijsverteringskanaal extra activeerd. Hierdoor ontstaat een geneeskracht die het slijmvlies in de maag en darmen zal aansterken en daarmee reacties op voeding verminderd worden. De persoon ervaart dan niet alleen dat de opname van voeding beter gaat, maar ook de ontlasting er beter uit gaat zien.

    Zo zijn er ook keukenkruiden die je toevoegd aan je maaltijd, om een opgeblazen gevoel te verminderen.

    Bij ontstekingen is het belangrijk om het vocht in het lichaam te helpen opschonen, zodat het immuunsysteem wordt ontlast. 

     

    Heb je een kwestbaar spijsverteringskanaal, denk dan 2x na over een lever reiniging! 

    De lever reinigt haar afvalstoffen door ze uit te scheiden in de darm (via de galvloeistof). Is de darmwand zwak of lek, dan gaan al die toxines direct terug het lichaam in. Daar kun je hoofdpijn van krijgen.

     

     

    Hoe lang gebruik je fytotherapie?

    Kruiden hebben over het algemeen meer tijd nodig om in het lichaam hun werking op te bouwen. Dit is minimaal 3 maanden en soms begeleid ik een cliënt op de achtergrond door tot aan een jaar (zoals bijvoorbeeld bij botopbouwende kruiden). Hierdoor heeft het lichaam de tijd om de verandering te accepteren en voorkom je een jojo-effect. 

    • Kruiden hebben een korte halfwaardetijd (uitwerking). Dit is ook de reden waarom je deze 3x per dag inneemt. 
    • Stop je met het gebruik van de kruiden, dan is de werking ook snel uitgewerkt.
    • Door de dosis aan te passen kan er acuut gewerkt worden.

    Dit doe je alléén in overleg met je therapeut. Zoals een kuur bij blaasontsteking, externe kruiden bij een wond of zware kneuzingen, het ontstoren na vaccinatie, voorbereiden op een intensief traject of ondersteuning na narcose is ook mogelijk. Fytotherapie kan voor een korte periode symptomatisch worden ingezet.

     

    Geneeskracht in een flesje

    De keuze voor de kruiden vraagt dan nog meer aandacht. Het samenstellen van een recept kost een therapeut daarom altijd extra tijd. Bij de ene therapeut zit deze tijd in het consultbedrag, bij een ander komen er extra kosten bij. Het gekozen recept stuur ik vervolgens naar Natural-Balance, die de expertise bezit om deze kruiden in een flesje samen te stellen en als pakketje naar jouw huisadres op te sturen. Je ontvangt een email met track & trace code. De meeste kruiden zijn biologisch en tot tinctuur vervaardigd door het kruid op 25% alcohol te onttrekken van hun werkzamen stoffen (sommige kruiden op 40%, omdat deze anders hun inhoudsstofffen niet vrijgeven). Wil je een ticntuur op waterbasis, dan bestel ik bij Phyto Reform. Maar ook hier kunnen er kruiden zijn die wél op alcohol zijn getrokken en dat er minimaal alcohol in het flesje zit ter conservatie. Per kruid moet er een los flesje worden besteld. In een complex zitten er tussen de 4 en 6 kruiden.

     

    Bij hele jonge kinderen worden de druppels afgestemd op de leeftijd. Je drinkt de druppels idealiter verdunt met water, 3x per dag.

    Je neemt de tinctuur in vóór de maaltijd, zodat je de gunstige werking op je spijsverteringssappen activeert voor een nóg betere opname van je voeding.

    1 Flesje tinctuur is genoeg voor 6 weken. De inname van het aantal druppels staat, net als de kruiden in de tinctuur, vermeld op het etiket. Wil je de tinctuur langer bewaren (zoals bij een winterkuur of hooikoorts), zet deze dan in de koelkast en bewaar ze niet langer dan 3 jaar.